Karbon takviyeli beton [Zimmermann]
Klasik betonda kullanılan çeliğin
korozyona uğraması ve hacimsel genleşmesi gibi sorunların çözümü için son
yıllarda karbon takviyeli beton (KTB) kullanımı çalışmaları artmaktadır. Alınan
sonuçlar ışığında 21. Yüzyıl boyunca inşaat sektöründe çeliğin yerini karbon
elyafına bırakması öngörülmektedir. KTB yapıların kullanılmasıyla korozyona
dayanıklı ve çok daha ince ve uzun ömürlü yapıda yapılar elde edilebilmektedir.
2016 yılında Dresden Teknik
Üniversitesi’nde çalışan bir araştırma grubunun geliştirdiği Karbon beton "Deutscher Zukunftspreis" (Alman
Geleceği Ödülü) ile onurlandırıldı.
Alman iplik üreticisi W. Zimmermann
GmbH & Co. KG Dresden'deki araştırma ekibinin geliştirdiği yeni yöntemi
daha da ileri götürmek istiyor. Bunun için de Novonic ticari ismiyle bilinen
patentli iletken ipliği kullanmak istiyor.
Novonic iletken hibrit iplik yapısı [Zimmermann]
Novonic katlamalı büküm yöntemiyle
üretilmektedir. Bu yöntem iplik yapısındaki tüm tekstil ürünlerinin mukavemetini
arttırmak, düzgünsüzlükleri azaltmak yada fantezi efekt elde etmek için yan
yana getirilerek istenen yönde bükülerek birleştirilmesini ifade etmektedir.
Katlamalı büküm yönteminde tek ve
çift katlı katlamalı büküm imkanı bulunan cihaza beslenen birden çok sayıda
ipliğin büküm hızı ve bükümlü ipliğin sarım hızı bağımsız olarak kontrol
edilebilmektedir.
Bu sayede dışta bulunan iplik,
içteki ipliği belirlenen yönde dönerek sararken gerekli ayarlamalarla içteki
iplik bükümsüz bırakılabilmektedir. Çekirdekte güçlendirici filamentin onu
saracak tek katlı veya çift katlı iplik tarafından sarılmasıyla hibrit iplik
elde edilebilecektir. Metre başına verilen büküm arttıkça çekirdekte bulunan
güçlendirici filament, sargı ipliği tarafından daha yoğun sarılmaktadır.
Böylece kompozitlerde de amaçlandığı
gibi güçlendirici filamentler mekanik etkilerden korunabilmektedir. Tekstil
iplikleri ve karbon elyafları becerikli bir şekilde birleştirerek, teknik
uygulamalar için tamamen yeni tekstil malzemeleri yaratılabilir. Zimmermann'ın geliştirdiği
yeni iplik yapılarını Frankfurt'taki Techtextil 2017 fuarında sunuldu.
Geçtiğimiz birkaç ay boyunca,
Zimmermann hem hafif yapıda hem de endüstriyel amaçlarla kullanılan karbon çekirdekli
katlı iplikler geliştirdi. TU Dresden'in "karbon beton" yeniliği,
teknik iplikler alanında Zimmermann'ın geniş bilgi birikimi ile daha da
geliştirildiği ifade edilmektedir.
Bu amaçla firma merkezde karbon
filamentleri ve bunları saran iplik kombinasyonundan oluşan hibrit iplikler
geliştirmiştir. Böylece kırılgan karbon filamentlerinin sarılmasıyla iplikler
beton içerisinde çok daha kolay eklenebilmesi sağlanacaktır.
Novonic iletken hibrit iplikler
tekstil betonunun yanında otomotiv ve havacılık gibi farklı alanlarda da
kullanılıyor. Örneğin, bu karbon özlü iplikler "Ariane 6" roketinde
kullanılmıştır.
Zimmermann şirketi karbon özlü
ipliklerin yanında farklı metal filamentleri de kullanabilmektedir. Örneğin
otomotiv endüstrisinde, dünya çapında yenilik olan "kemer-mikrofon"
ile, araçta hiçbir kalite kaybı olmaksızın eller serbest konuşma mümkün hale
geldi.
Katlamalı büküm ile üretilen hibrit
ipliklerine sahip bir kemer mikrofon, halihazırda çeşitli Alman marka spor
otomobillerinin standart bir özelliğidir.
Bu teknik uygulama seçeneklerinin
yanı sıra, uzmanlar, diğer alanlardaki tekstil yenilikleri için de çalışmaları
sürdürmektedir. Kardiyovasküler işlevlerin duyusal izlenmesi için tıbbi
ürünler, bandaj tekstilleri veya elektriksel kas stimülasyonu için özel
giysilerde kullanılmak üzere iplikler imal edilmektedir. Aynı zamanda kesilmeye
karşı dayanıklı veya yanmaz veya kimyasal temizleme direncine sahip Zimmerman
ipliklerinin kullanımı ile elektromanyetik radyasyona karşı koruma sağlayan ev
ve giysi tekstilleri üretilmektedir.
Müslüm Kaplan
Kaynaklar
